Als kerk kansen zien

In gesprek met Astrid van der Valk van parochie H. Augustinus Katwijk

“Je moet elkaar weten te vinden”, zegt Astrid van der Valk, coördinator van de collectanten in parochiekern Katwijk. Als voormalig vice-voorzitter van de parochie H. Augustinus weet zij goed hoe belangrijk het is om vol te houden en kansen te grijpen wanneer die zich aandienen. Na ruim twee maanden zonder vieringen in de katholieke kerken mogen steeds meer mensen naar de kerk komen. Vanaf juli is dat aantal ongelimiteerd, mits er vooraf een plaats wordt gereserveerd en de nodige maatregelen worden getroffen. Er zijn online vieringen geweest, maar de fysieke samenkomsten met de gebruikelijke koffie na de Mis worden gemist. Daar komt binnenkort gelukkig verandering in!

“Hoe kan de kerk sluiten? Zelfs in tijden van oorlog hoort ze open te zijn.”

Toen Astrid over de intelligente lockdown hoorde, schrok ze hiervan. “Hoe kan de kerk sluiten? Zelfs in tijden van oorlog hoort ze open te zijn. Ik schrok ervan dat we geen vieringen konden houden. Die schrik ging de hele wereld over. Wat een raar gevoel. Ineens is je agenda leeg. Ook dat je niet meer zo gauw tegen iemand kunt zeggen: hoe gaat het met je schoonmoeder?’” Persoonlijk was het wennen, maar vervelen deed de coördinator zich geen moment tijdens de lockdown. “Wij zijn als parochiekern gelijk gaan nadenken over wat we kunnen doen nu er geen fysieke vieringen meer kunnen zijn. Het crisisteam heeft besloten dat onze kerk in Katwijk een uur per dag open blijft voor het aansteken van een kaars en gebed, maar er moest ook een livestream-viering op touw gezet worden. Op 16 maart was de aankondiging en op 22 maart draaide de parochiekern in Katwijk de eerste online viering mét beeld.”

Die overgang naar een livestream-viering ging echter niet zonder slag of stoot. “Tijdens het uitzenden van de eerste Mis ging het even de mist in. Een technische storing. Dat was een teleurstelling. Maar de herkansing op 29 maart maakte alles weer goed. Het mooie is dat de parochiekern in Katwijk al een goede infrastructuur had voor de audio-vieringen. Het plan was dat we als kernen zouden rouleren om de vieringen vanaf locatie uit te zenden. Elke kerk nam twee zondagen op zich. Toen in Oegstgeest de eerste livestream-viering op dezelfde storing stuitte, kon het beamerteam van Katwijk de avond voor de Paaswake te hulp komen en een YouTube-channel activeren. Dat is het mooie van een vrijwilligersorganisatie. We kunnen onze krachten bundelen. Des te meer met Pasen, het hoogtepunt voor de katholieke kerk.”

“Dat is het mooie van een vrijwilligersorganisatie. We kunnen onze krachten bundelen.”

Alle kerken zullen maatregelen moeten nemen om aan de nieuwe regels te voldoen. Dat is een hele opgave. Bij de parochie is er een crisisteam gevormd dat de besluiten van de bisschoppen bespreekt en faciliteert. De maand juni was de grote repetitie voor wat na 1 juli zou komen. De stuurgroep gaat binnenkort evalueren, maar Astrid ziet ook de keerzijde van de protocollen. “Het is zo steriel. Als parochiaan moet je van tevoren reserveren. Dat kun je voor donderdag telefonisch of per mail doen. Er wordt per week een lijst gemaakt. Op vrijdagavond ontvang je een toegangsbewijs dat je bij binnenkomst moet tonen. Er is een ontvangstcomité die de standaard gezondheidsvragen met je doorneemt, je verzoekt je handen te desinfecteren en je via de bestemde looproutes naar de bestickerde kerkbanken leidt. Bij de communie begeleidt dit comité, ook wel ‘de garde’ genoemd, de mensen naar de juiste plekken. Ook dat moet door blijven gaan. Na afloop verloopt het vertrek wegens de anderhalve-meter-maatregel bank voor bank, zodat het niet vastloopt. Dat gaat allemaal goed, maar het gaat wel ten koste van de liturgische inhoud.”

Ondanks de nadelen ziet Astrid vooral veel kansen. Zeker nu de coronacrisis voor een zware financiële domper zorgt bij parochies. Uit onderzoek van het Katholiek Nieuwsblad blijkt dat parochies duizenden euro’s collectegeld mislopen en dat ze de collecte-opbrengsten met meer dan 40 procent zien dalen. “Het is ergens Gods voorzienigheid geweest dat wij met Givt al aan de digitalisering waren gestart. Iedereen was voorbereid. We zouden in Katwijk vanaf 1 april met het collecteren in de vieringen starten, maar toen kregen we het bericht: ‘de kerk moet dicht’. We hebben het proces toen versneld en nu zetten ook de andere parochiekernen van de H. Augustinus deze digitalisering door. Wegens corona is er minder weerstand bij de kernen. Dat kwartje valt nu. Anders heb je niks. In februari hebben we met Givt een test gedaan. Ik heb toen als coördinator van de collectanten eerst met hen gezeten. Hoe werkt het dashboard en hoe kunnen de zenders in de collectemandjes geplaatst worden? Vervolgens ben ik bij de repetitie-avonden van de koren geweest. Voor hen is deze tijd ook zwaar geweest. Ineens ziet het koor elkaar niet meer, maar er is licht aan het einde van de tunnel. Premier Rutte heeft aangekondigd dat ze binnenkort samen mogen oefenen.”

“Wegens corona is er minder weerstand bij de kernen. Dat kwartje valt nu. Anders heb je niks.”

Dat draagvlak creëren is Astrid niet onbekend. Als bedrijfseconoom heeft ze dat veel gedaan. Die talenten komen hier goed van pas. “Ik moest van Taiwan tot aan Mexico uitleggen wat er voor bedrijven gaat veranderen. Hoe breng je dat goed? En hoe neem je ze mee? Het blijven ondersteunen is vooral belangrijk. Als ik dan nu hoor dat een vrouw van in de tachtig mij toeroept na het geven met de Givt-app ‘Astrid, het is gelukt hoor. Super!’, dan is dat geweldig. Zeker als je bedenkt dat ze hier eerst niet aan wilde beginnen. Mijn ervaring is dat er vele vitale senioren zijn die in staat zijn om de Givt-app te gebruiken, je moet ze alleen even helpen. Zeker bij het registreren. Zijn ze eenmaal daar doorheen, dan gaat het super. Ik heb alleen maar positieve reacties gehoord van de gebruikers.”

“Een vrouw in de tachtig na het geven met de Givt-app: ‘Astrid, het is gelukt hoor. Super!”

In de anderhalve-meter-vieringen mogen de collectemandjes nog niet rondgaan. De kans op besmetting is te groot. Daar hebben ze in de parochie een oplossing voor. “Mensen geven via de lijst van de Givt-app. Dat is de instructie die we aan alle kernen hebben meegegeven. Zoek je parochie en dan de naam van je kern. Het mooie is dat je eigen kern bovenaan komt te staan, omdat je daar als laatste aan hebt gegeven. In het begin waren niet alle kernen live, maar nu zijn ze dat allemaal. Tijdens de livestream doen we de oproep dat ze kunnen geven. Op het dashboard kan ik nog niet de volgorde van de kernen bepalen maar ik kan wel wisselen tussen de kernen om te zien wat er is opgebracht.”

Het is goed om kansen te blijven zien. “We moeten elkaar blijven bemoedigen. Niet bij de pakken neerzitten, maar positief blijven. De kerk is de plaats van troost, van ontmoeting en verbinding. En die verbinding moeten we op creatieve manieren blijven zoeken. En elkaar blijven steunen natuurlijk.”

Wil je als kerk of kerkganger ook jouw ervaring delen over deze tijd? Ook over hoe het collecteren verloopt in de anderhalve-meter-diensten? Bel of mail ons gerust. We zijn heel benieuwd naar jullie verhalen!

Lees meer over het gebruik van Givt bij het bisdom Rotterdam:
>> Digitaal collecteren: Juist nu liggen er kansen

Lees meer over de financiële gevolgen bij de katholieke kerken in het Katholiek Nieuwsblad: Peiling KN:
>> Coronacrisis trekt zware financiële wissel op parochies